Bệnh chân tay miệng là một bệnh truyền nhiễm cấp tính thường gặp ở trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ dưới 5 tuổi. Bệnh gây ra bởi các loại virus đường ruột. Mặc dù phần lớn các trường hợp bệnh chân tay miệng diễn biến nhẹ và tự khỏi, nhưng một số ít trường hợp có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng, thậm chí đe dọa đến tính mạng của trẻ.
Vậy, bệnh chân tay miệng ở trẻ em có thực sự nguy hiểm không? Những biến chứng nào cần đặc biệt lưu ý và cách phòng ngừa, chăm sóc trẻ bị bệnh như thế nào? Jolion.vn sẽ cung cấp cho ba mẹ những thông tin chi tiết và cần thiết nhất về căn bệnh này để có thể bảo vệ con yêu một cách tốt nhất.
Bệnh Chân Tay Miệng Ở Trẻ Em Là Gì? Biểu Hiện Của Bệnh Như Thế Nào?
Bệnh chân tay miệng là một bệnh truyền nhiễm dễ dàng lây lan qua đường tiêu hóa (tiếp xúc với phân, dịch tiết từ miệng, mũi, các nốt phỏng của người bệnh) và tiếp xúc trực tiếp với người bệnh. Bệnh thường có các triệu chứng đặc trưng sau:
- Sốt: Trẻ có thể sốt nhẹ hoặc sốt cao (38-39°C).
- Đau họng: Trẻ có thể quấy khóc, bỏ ăn do đau họng.
- Loét miệng: Xuất hiện các nốt loét nhỏ màu trắng hoặc xám, có viền đỏ xung quanh ở niêm mạc miệng, lợi, lưỡi. Các nốt loét này gây đau đớn khiến trẻ khó ăn uống.
- Phát ban: Xuất hiện các nốt ban đỏ nhỏ, sau đó tiến triển thành các nốt phỏng không đau, không ngứa ở lòng bàn tay, lòng bàn chân, đầu gối, khuỷu tay, mông. Đôi khi ban có thể xuất hiện ở các vị trí khác trên cơ thể.
Các triệu chứng thường xuất hiện sau 3-7 ngày kể từ khi trẻ tiếp xúc với virus gây bệnh (thời kỳ ủ bệnh). Bệnh thường kéo dài khoảng 7-10 ngày và tự khỏi nếu không có biến chứng.
Mức Độ Nguy Hiểm Của Bệnh Chân Tay Miệng Ở Trẻ Em: “Ẩn Số” EV71
Mức độ nguy hiểm của dịch chân tay miệng ở trẻ em phụ thuộc chủ yếu vào loại virus gây bệnh,có khả năng gây ra các biến chứng nặng nề và nguy hiểm nhất.
Các biến chứng nghiêm trọng có thể xảy ra do bệnh chân tay miệng:
- Viêm não – màng não: Đây là biến chứng thần kinh nguy hiểm nhất, có thể gây tổn thương não vĩnh viễn, liệt, co giật, hôn mê, thậm chí tử vong. Các dấu hiệu cảnh báo sớm của biến chứng này bao gồm sốt cao liên tục, li bì, ngủ gà, quấy khóc bất thường, run giật tay chân, đi loạng choạng, yếu liệt.
- Viêm cơ tim: Virus có thể tấn công cơ tim, gây suy tim cấp, rối loạn nhịp tim, dẫn đến tử vong. Các dấu hiệu gợi ý viêm cơ tim bao gồm khó thở, tim đập nhanh, da xanh tái, vã mồ hôi.
- Phù phổi cấp: Tình trạng ứ dịch ở phổi gây khó thở dữ dội, tím tái.
- Liệt mềm cấp: Yếu hoặc liệt các chi.
Mặc dù các biến chứng nghiêm trọng không thường xuyên xảy ra, nhưng ba mẹ tuyệt đối không được chủ quan và cần theo dõi sát sao tình trạng của trẻ trong suốt quá trình mắc bệnh.
Những Dấu Hiệu Cảnh Báo Nguy Hiểm Của Bệnh Chân Tay Miệng Cần Lưu Ý
Ba mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay lập tức nếu phát hiện bất kỳ dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm nào sau đây:
- Sốt cao trên 39°C và kéo dài hơn 48 giờ, khó hạ.
- Li bì, ngủ gà, lơ mơ, khó đánh thức.
- Quấy khóc, bứt rứt, kích động, vật vã.
- Run giật tay chân, co giật.
- Đi loạng choạng, yếu hoặc liệt chi.
- Thở nhanh, thở nông, khó thở, rút lõm lồng ngực.
- Tim đập nhanh, da xanh tái, vã mồ hôi.
- Nôn nhiều, không ăn uống được.
- Đau đầu dữ dội.
- Tái đi tái lại các triệu chứng sau khi đã có dấu hiệu thuyên giảm.
Việc phát hiện sớm các dấu hiệu nguy hiểm và đưa trẻ đến bệnh viện kịp thời là yếu tố then chốt để giảm thiểu nguy cơ biến chứng nặng và cứu sống trẻ.
Hướng Dẫn Điều Trị Bệnh Chân Tay Miệng Ở Trẻ Em
Hiện nay, chưa có thuốc điều trị đặc hiệu cho bệnh chân tay miệng. Việc điều trị chủ yếu tập trung vào việc giảm nhẹ triệu chứng, đảm bảo dinh dưỡng, bù đủ dịch và theo dõi sát sao các dấu hiệu biến chứng.
Các biện pháp điều trị và chăm sóc tại nhà:
- Hạ sốt: Sử dụng paracetamol đơn chất với liều lượng phù hợp theo cân nặng của trẻ. Lau mát cho trẻ bằng nước ấm. Tránh dùng aspirin hoặc ibuprofen.
- Vệ sinh răng miệng: Súc miệng bằng nước muối sinh lý hoặc nước ấm sau mỗi bữa ăn. Tránh các loại nước súc miệng chứa cồn.
- Giảm đau họng: Cho trẻ ăn thức ăn mềm, lỏng, dễ nuốt như cháo, súp, sữa. Tránh thức ăn cay nóng, chua, cứng. Có thể cho trẻ ngậm các loại kẹo ngậm giảm đau họng (cho trẻ lớn hơn).
- Điều trị các nốt phỏng: Vệ sinh nhẹ nhàng các nốt phỏng bằng nước sạch hoặc dung dịch sát khuẩn nhẹ. Tránh làm vỡ các nốt phỏng để ngăn ngừa nhiễm trùng.
- Bù dịch: Cho trẻ uống nhiều nước lọc, dung dịch oresol (ORS), nước trái cây (cam, chanh…), sữa. Theo dõi lượng nước tiểu của trẻ.
- Nghỉ ngơi: Cho trẻ nghỉ ngơi đầy đủ, tránh vận động mạnh.
- Cách ly: Trẻ bị bệnh cần được cách ly tại nhà để tránh lây lan cho những trẻ khác (thường là 7-10 ngày kể từ khi phát bệnh).
Khi nào cần điều trị tại bệnh viện?
Trẻ sẽ được nhập viện để theo dõi và điều trị tích cực nếu có bất kỳ dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm nào đã nêu ở trên, hoặc khi trẻ không thể uống đủ nước, nôn nhiều, sốt cao không hạ, hoặc có các biến chứng khác. Tại bệnh viện, các bác sĩ sẽ theo dõi sát sao các chỉ số sinh tồn, bù dịch bằng đường truyền tĩnh mạch, điều trị các biến chứng (nếu có) và có các biện pháp hỗ trợ cần thiết.
Phòng Ngừa Bệnh Chân Tay Miệng Ở Trẻ Em Như Thế Nào?
Hiện nay, chưa có vaccine phòng ngừa bệnh chân tay miệng. Biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất là thực hiện các biện pháp vệ sinh cá nhân và vệ sinh môi trường để ngăn chặn sự lây lan của virus:
- Rửa tay thường xuyên: Dạy trẻ và cả người chăm sóc rửa tay kỹ bằng xà phòng và nước sạch dưới vòi nước chảy, đặc biệt là sau khi đi vệ sinh, trước khi ăn, sau khi thay tã, sau khi tiếp xúc với người bệnh hoặc các bề mặt nghi ngờ nhiễm virus.
- Vệ sinh đồ chơi và bề mặt: Thường xuyên lau chùi các đồ chơi, sàn nhà, tay nắm cửa và các bề mặt thường xuyên chạm vào bằng dung dịch khử khuẩn thông thường.
- Tránh tiếp xúc với người bệnh: Hạn chế cho trẻ tiếp xúc gần với trẻ đang mắc bệnh hoặc có các triệu chứng nghi ngờ.
- Không dùng chung đồ dùng cá nhân: Tránh cho trẻ dùng chung khăn mặt, bàn chải đánh răng, bát đũa với người khác.
- Vệ sinh phân và chất thải: Xử lý phân và chất thải của trẻ bệnh đúng cách, sau đó rửa tay sạch sẽ.
- Đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm: Cho trẻ ăn chín, uống sôi.
Chăm Sóc Trẻ Bị Bệnh Chân Tay Miệng Tại Nhà: Bí Quyết Giúp Con Mau Khỏe
Việc chăm sóc đúng cách tại nhà đóng vai trò quan trọng trong việc giúp trẻ bị bệnh chân tay miệng cảm thấy thoải mái và nhanh chóng hồi phục:
- Cho trẻ ăn uống đầy đủ: Ưu tiên các thức ăn mềm, lỏng, dễ tiêu hóa và giàu dinh dưỡng. Chia nhỏ các bữa ăn.
- Khuyến khích trẻ uống nhiều nước: Để tránh mất nước.
- Giữ vệ sinh cho trẻ: Tắm rửa nhẹ nhàng bằng nước ấm, tránh kỳ cọ mạnh làm vỡ các nốt phỏng. Thay quần áo thường xuyên.
- Theo dõi nhiệt độ: Và hạ sốt cho trẻ khi cần thiết.
- Quan sát các triệu chứng: Và đưa trẻ đến bệnh viện ngay nếu có dấu hiệu bất thường.
- Tạo không gian thoải mái: Cho trẻ nghỉ ngơi trong môi trường yên tĩnh, thoáng mát.
- Tránh đưa trẻ đến nơi đông người: Để ngăn ngừa lây lan bệnh cho người khác.
Không Chủ Quan Với Bệnh Chân Tay Miệng – Theo Dõi Sát Sao Để Bảo Vệ Con
Bệnh chân tay miệng là một bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ, nhưng không vì thế mà ba mẹ được phép chủ quan. Mặc dù đa số các trường hợp diễn biến nhẹ, nhưng nguy cơ biến chứng nặng, là hoàn toàn có thể xảy ra. Việc nắm vững thông tin về bệnh, các dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm và cách chăm sóc trẻ đúng cách là vô cùng quan trọng.
Hãy luôn theo dõi sát sao tình trạng của con và đưa trẻ đến cơ sở y tế kịp thời nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào. Phòng ngừa bệnh bằng cách thực hiện tốt vệ sinh cá nhân và môi trường vẫn là biện pháp hiệu quả nhất để bảo vệ con yêu khỏi căn bệnh này.
Mời bạn đọc tiếp các bài viết khác trên Jolion.vn để khám phá thêm nhiều thông tin hữu ích về chăm sóc sức khỏe trẻ em và các bệnh thường gặp!